CECHY MAKROSKOPOWE
 Dojrzały owocnik
|
Owocniki nieregularnie owalne, często guzowate 0,5-1,5 cm. Powierzchnia owocnika matowa, zamszowata, intensywnie żółto-zielona u młodych owocników do oliwkowej w fazie pełnej dojrzałości. Na szczycie owocnika czasem niezbyt głębokie ostiolum, na ścianach bocznych szczeliny lub pseudoostiola sięgające w głąb owocnika. Podstawa w formie płonnego, ciemno zabarwionego nibytrzonka z niewielką kępką grzybni. Gleba szklistoszara, szaro-niebieskawa do szaro-brązowej w okazach dojrzałych. Poprzecinana ciemnoszarymi żyłkami rozchodzącymi się promieniście od płonnej podstawy, a miejscami pustymi szczelinami lub niewielkim komorami. Powierzchnia perydium, ostiolów oraz szczelin i komór w hymenium owocnika pokryta gęstymi żółto-zielonymi włoskami. Miąższ zwarty, sprężysty bez charakterystycznego smaku i zapachu.
|
CECHY MIKROSKOPOWE
 Zarodniki w worku
|
Perydium pseudoparenchymatyczne o średniej grubości 180-250 μm, zbudowane z izodiametrycznych, nieco wydłużonych, grubościennych komórek o średniej wielkości 15 x 30 μm. Komórki w warstwie powierzchniowej zabarwione na żółto-czerwono, głębiej hialinowe. Włoski na powierzchni perydium w szczelinach i komorach o średniej wielkości 130 x 7 μm, cylindryczne z zaokrąglonym szczytem, septowane, grubościenne. Worki kuliste lub owalne za młodu – w okresie dojrzałości przybierające nieregularny kształt z trzonkiem, zawsze ośmiozarodnikowe. Średnia wielkość worków 50 x 90 μm. Worki hialinowe, w reakcji z odczynnikiem Melzera silnie amyloidalne. Zarodniki hialinowe, kuliste o średniej wielkości 13-17 μm (bez ornamentacji). Pokryte zaostrzonymi lub cylindrycznymi kolcami o średniej długości 2-4 μm. Parafizy hialinowe, cylindryczne, proste, septowane, z obłym szczytem 40-60 μm.
 |
 |
 |
Przekrój perydium |
Komórki perydium |
Amyloidalne worki |
|
 |
|
Dermatocystydy na powierzchni perydium |
Budowa powierzchni perydium |
|
SIEDLISKO
|
Luteoamylascus aculeatus preferuje w polskich warunkach rędzinowe, żyzne gleby o pH 7,4-7,6. Wyrasta w miejscach pozbawionych roślinności zielnej, do 4-6 cm pod powierzchnią gleby. Zlokalizowany na dwóch wyżynnych stanowiskach, na południowych, nasłonecznionych stokach niewielkich wzgórz w towarzystwie Fagus sylvatica. Na obu stanowiskach L. aculeatus wyrastał w bogatych oazach hypogeicznych w sąsiedztwie różnych gatunków Pachyphlodes i Tuber. Dojrzałe owocniki można zbierać od lipca do późnej jesieni. Owocniki wyrastają w licznych grupach. |
WYSTĘPOWANIE
|
Luteoamylascus aculeatus jest gatunkiem opisanym stosunkowo niedawno. Znany z jednego stanowiska w północnej Hiszpanii. Filogenetycznie podobne gatunki, należące do rodzaju Amylascus znane są tylko z Australii i Tasmanii. W Polsce znaleziony na Wyżynie Śląskiej i Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej.
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DF27, Podzamcze k. Zawiercia, Lipiec 2007
Wyżyna Śląska – DF02, Psary k. Tarnowskich Gór, Sierpień 2020
|
UWAGI
 Fragment dojrzałego hymenium
|
Pierwsze stanowisko Luteoamylascus aculeatus zlokalizowano w 2007 roku. Jednak zebrane okazy były we wczesnym stadium dojrzałości, co uniemożliwiło ich poprawne oznaczenie. Dopiero w 2020 roku znaleziono kolejne, bogate stanowisko z owocnikami prezentującymi pełne stadium dojrzałości.
L. aculeatus uznano z gatunek typowy dla klimatu śródziemnomorskiego. Polskie stanowiska świadczą o jego znacznie większej tolerancji wymagań siedliskowych.
|
